Sztuka to nie tylko stwarzanie, kreowanie, formowanie. To również prze-twarzanie, re-kreowanie, de-formowanie i trans-formowanie. Sięganie do tego, co już istnieje, po to, by powiedziało coś o otaczającym świecie. W swoich pracach Marta Antoniak wykorzystuje to, co już gotowe i wytworzone, ale w odniesieniu do swojej pierwotnej funkcji okazało się zbędne. Jej prace absorbują rzeczywistość. Artystka włącza do swojej sztuki i przetwarza produkty uboczne z procesu krążenia dóbr –produkcji, nadprodukcji, zużycia, multiplikacji. Wykorzystywane przez nią obiekty wydają się być znajome, już kiedyś spotkane, obecne w kreowanym przez mass media świecie obrazów i wyobrażeń.

W pracy Dinner (2013) płynny plastik uzyskany przez podgrzewanie i rozpuszczanie plastikowych figurek z czekoladowych Kinder niespodzianek staje się w rękach artystki farbą malarską, za pomocą której Antoniak doprowadza do delirycznego zagęszczenia kolorów, faktur, kształtów i motywów. Ten przepych kusi i odrzuca zarazem. Tworzy wielobarwny kolaż symboli dostatku i rozkładu. Staje się słodkim obrazem kolorowego świata wytwarzanych i produkowanych przez człowieka przedmiotów, ale i gorzką wizją kumulacji i nadprodukcji rzeczy wokół nas, które niepotrzebne i niechciane z czasem lądują na wysypiskach śmieci. Jednak akt wyrzucenia lub utylizacji, ostatnie ogniwo w procesie cyrkulacji towarów, u Antoniak przekształcony zostaje w ekonomię ponownego obiegu a odpady codzienności stają się tworzywem i treścią jej prac. Ten recycling i upcycling nie pozwala rzeczom – wydawałoby się niepotrzebnym – zniknąć.

Obraz Lego System został stworzony z klocków Lego, które w Polsce dla wielu osób z pokolenia, do którego należy Antoniak były produktem tak kultowym, jak przez długi czas niemal nieosiągalnym. Utworzony za pomocą wielobarwnych klocków wzór daleki jest jednak od regularnego rytmu pionów i poziomów właściwego tym znormalizowanym i fabrycznie produkowanym plastikowym elementom. Zagęszczenie i natłok zajmują tu miejsce płaskiej i czytelnej kompozycji a tworzywo malarskie – w tym wypadku klocki Lego – zdają się być potraktowane wbrew pierwotnym właściwościom tych obiektów i wbrew logice materiału, z którego zostały wykonane.

Malarska twórczość Marty Antoniak opiera się na deformacji i przekształcaniu. Artystka wprowadza do swojej sztuki elementy codzienności. Ten świat codzienny nie jest jednak imitowany za pomocą środków malarskich. To świat, który wkracza w granice płótna malarskiego wraz ze swoją dosłownością i materialnością: twardością plastiku, miękkością pluszu, lepkością żywicy i elastycznością gumy. Szlifując, topiąc, rozciągając i łącząc ze sobą banalne przedmioty, artystka wykracza poza kontekst, dla którego one powstały i poza przypisane im funkcję. Uwalnia je również od pierwotnie narzuconej formy. To sztuka przemiany materii.

text: MAŁGORZATA JĘDRZEJCZYK