Wystawa podsumowuje trzy lata działań dotyczących postrzegania natury w kulturze Indonezji. Film “Tendency to Collapse”, kolekcja unikatowych ubrań, obrazy-tkaniny artystyczne oraz fotografie i obiekty prezentowane w przestrzeni Fundacji Razem Pamoja w Krakowie, tworzą wielowątkową opowieść, ukazując przyrodę przez pryzmat tradycyjnego tańca, dawnej literatury, lokalnych wierzeń, rzemiosła i architektury.


Indonezja jako kraj wyspiarski posiada wiele różnic kulturowo-społecznych, religijnych i językowych. Specyfika położenia kraju - strefa aktywna sejsmicznie, niezliczona ilość wulkanów, ulewne deszcze, równikowe bogactwo fauny i flory, ale też skomplikowana przeszłość kolonialna i dynamika polityki bardzo młodego kraju (który istnieje w dzisiejszej formie od zakończenia II WŚ) tworzy w efekcie niesamowicie różnorodną i skomplikowaną strukturę. Odległość jaka dzieli skrajnie położne krańce wysp archipelagu można przyrównać do dystansu pomiędzy północą częścią Finlandii a Izraelem.

Życie jak i praca twórcza w Indonezji wymaga wyjścia z zachodnich kanonów myślenia linearnym czasem, przede wszystkim zwolnienia, podążania za przypadkowymi spotkaniami, intuicją, przyzwyczajeniu się do częstej zmiany planu.

Elementy prezentowane na wystawie posiadają synkretyczną strukturę, łącząc wybiórcze zagadnienia i motywy.

Batikowe flagi łączą w sobie mikro i makrokosmos, podążając z metaforyką dawnej literatury archipelagu, utożsamiając erotykę ludzkich spotkań z elementami pejzażu - wszechogarniającą zielenią równikową, ulewnym tropikalnym deszczem, wulkanom i oceanom. Tu świat człowieka opisywany jest w mityczny sposób, umieszczając zdarzenia w ahistorycznym czasie. Cytaty umieszczone na tkaninach pochodzą z jawajskich manuskryptów (X-XIII wiek).

Kolekcja sukienek barwionych za pomocą pigmentów wyłącznie naturalnego pochodzenia, mogłaby zostać przyrównana do 5 rozdziałów wybranych z kilkutomowej publikacji dotyczącej obecności natury w kulturze. Każde z ubrań opowiada inną historię, nawiązując do XVIII-XIX wiecznych ilustracji roślinności archipelagu, obecności zwierząt w mitologii wyspy Borneo, tradycyjnych batikowych wzorów zaczerpniętych ze świata przyrody, czy też masek ze spektaklu o księciu Panji, który złączył się z zielenią, uciekając przed wrogami.

Stroje postrzegane są tu nie tylko jako wytwór sztuki użytkowej, a raczej - obrazy o potencjale performatywnym. Nabierają one pełni znaczeń dzięki fotografiom ukazującym skomplikowany i długotrwały proces technologiczny jak i konteksty kulturowe, źródła archiwalne, które ukształtowały warstwę wizualną kolekcji.

Film “Tendency to Collapse jest metaforyczną, uniwersalną nielinearną formą powstałą w oparciu o popularną w Azji Południowo-Wschodniej opowieść o Panji i księżniczce Candrakiranie. Zmienność utożsamiana z dynamiką przyrody, łączy ze sobą odmienne motywy, migrując naprzemiennie od tradycji do współczesności, zdejmując kolejne maski, przybierając pozy i układy z lokalnej sztuki walki - silat.

Ilustracje na czerpanym papierze ukazują bogactwo źródeł związanych z naturą, które wpłynęły na kształt jednego z popularnych w Indonezji batikowych wzoru “tumpal kepala” (pojedynczy podłużny romb bądź jego multiplikacja). Ten niepozorny prosty motyw jest syntetycznym wizerunkiem góry, świętej parasolki używanej w trakcie ceremonii w pałacu sułtana, zębów krokodyla, rzeki czy też jeziora-lustra.

Projekty te były realizowane we współpracy z Sesamą, filią Fundacji Razem Pamoja w Yogyakarcie w Indonezji.

-

Marta Węglińska – interdyscyplinarna artystka, edukatorka i animatorka kultury, współzałożycielka i kuratorka Galerii Silverado – realizacja wystaw w Polsce, Szwecji, Dani, Czechach, m.in. podczas niezależnych targów sztuki, współpraca z Instytutem Polskim w Sztokholmie; współzałożycielka Kobalt migrating platform - platformy łączącej praktykę artystyczną, edukacyjną i badawczą – realizacje, m.in.: w CSW Toruń, BWA Tarnów, Galeria Arsenał Poznań, Festiwal MALTA, Poznań Design Festiwal; współpraca z Polskim Instytutem Architektury i Urbanistyki; absolwentka Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu; prezentowała prace na licznych wystawach w Polsce, Indonezji, Izraelu, Szwajcarii; czterokrotna laureatka stypendium MKiDN; stypendystka rządu Indonezji (stypendium Darmasiswa, ISI Jogjakarta), aktualnie odwołuje się do europejskiej i azjatyckiej kultury, autorka projektów artystycznych z udziałem artystów z Indonezji i Polski (Miejsce Projektów Zachęty - Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Redbase Foundation w Yogyakarta, Green Art Space w Yogyakarta, Sesama w Yogyakarta).


Wsparcie kuratorskie: Adam Gruba/Sesama
Koordynacja: Łukasz Roth, Anna Skrzypczyk

Photo: Stan Barański